André Volten

André Volten
	Portret van André Volten, 1970
Persoonsgegevens
Volledige naam	André Theo Aart Volten
Geboren	19 maart 1925
Overleden	5 september 2002
Geboorteland	Nederland
Beroep(en)	Beeldhouwer
Oriënterende gegevens
Stijl(en)	constructivisme
	RKD-profiel
Portaal	Kunst & Cultuur

Beeld in Vondelpark, Polygoonjournaal 1965

André Theo Aart Volten (Andijk, 19 maart 1925 – Amsterdam, 5 september 2002) was een Nederlandse beeldhouwer. Hij behoorde tot de belangrijkste Nederlandse beeldhouwers van de generatie na 1945.

Leven en werk

Volten werd geboren in het Westfriese Andijk en volgde in 1945 een korte opleiding in Amsterdam aan het Instituut voor Kunstnijverheidsonderwijs, maar vertrok in 1946 voor een periode van 4 jaar naar Brussel. Door zijn vriendenkring aldaar (onder anderen Josef Ongenae) ontwikkelde zich snel zijn belangstelling voor de abstracte kunst.

Na zijn terugkeer naar Amsterdam in 1950 werd hij van de abstract-expressionistische schilder die hij was een non-figuratief beeldhouwer, mede door zijn activiteiten als lasser op de scheepswerf van de NDSM in Amsterdam-Noord.

Vanaf 1953 en zeker na 1954, het jaar waarin hij medeoprichter was van de kunstenaarsgroep Liga Nieuw Beelden, behoorde Volten tot de groep beeldhouwers, die zich intensief bezighield met de rol van de kunst in de openbare ruimte.

Dit heeft talrijke constructivistische sculpturen opgeleverd in vele steden in Nederland en daarbuiten. Vanaf eind jaren zestig voerde Volten zijn beelden in toenemende mate uit in roestvast staal, vaak ook gebruikte hij graniet en cortenstaal.

Zijn oeuvre droeg in belangrijke mate bij aan de integratie van beeldende kunst in de publieke ruimte. In 1996 kreeg Volten voor zijn werk de belangrijke Oeuvreprijs van het Fonds voor Beeldende Kunsten, Vormgeving en Bouwkunst. Zijn werken bevinden zich onder andere in de collecties van het Kröller-Müller Museum, het Lehmbruck-Museum in Duisburg, de Kunsthalle Mannheim in Mannheim en het Skulpturenmuseum Glaskasten in Marl.

Volten overleed op 77-jarige leeftijd. Een opdracht van koningin Beatrix om een kunstwerk te vervaardigen ter gelegenheid van het huwelijk van prins Willem-Alexander is niet meer voltooid.

Poortgebouw Asterdorp

Het poortgebouw van het voormalige Asterdorp aan de Asterdwarsweg 10 in Amsterdam-Noord was van 1952 tot aan zijn dood in 2002 in gebruik als werkplaats van André Volten. De kunstenaar gebruikte het hele gebouw. De ruimtes op de begane grond transformeerde hij tot werkplaatsen. De onderdoorgang sloot hij af met grote metalen schuifdeuren. De buitenmuren verfde hij wit. In 2016 werd het vanaf 2002 leegstaande gebouw opgeknapt en als 'Atelier Volten' in gebruik genomen.

Tentoonstellingen

1951 Paleis voor Schone Kunsten, Brussel
1954 Groepstentoonstelling Vrij Beelden, Museum Fodor, Amsterdam
1955 Groepstentoonstelling Architectuur en Beeldende kunst (Liga Nieuw Beelden), Stedelijk Museum, Amsterdam
1965 Internationale beeldententoonstelling honderdjarig bestaan Vondelpark Amsterdam
1966 Stedelijk Museum, Amsterdam
1976 Lehmbruck-Museum, Duisburg
1976 Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam (André Volten: reliëfs plastieken modellen 1966-1976)
1985 Kröller-Müller Museum, Otterlo (André Volten: 1:100)
1996 Lehmbruck-Museum, Duisburg (Konstruktion und Struktur 1965 - 1995)
2018 Museum Beelden aan Zee, Scheveningen (Utopia)
2018 Atelier Volten, Amsterdam (André Volten, een overzicht van Volten's vrije werk)
2019 Atelier Volten, Amsterdam (Henri Borduin en André Volten)
2019 BPD Kunstcollectie Burgerweeshuis, Amsterdam (Spiegels van de Hemel - André Volten)
2021 Atelier Volten, Amsterdam (KUIJER/VOLTEN, tentoonstelling met werken van Ruud Kuijer en André Volten)
2022 Atelier Volten, Amsterdam (De jonge André Volten)

Werken (selectie)

Nederland

Zonder titel (1955), Uithuizen
Zonder titel (1961), beeldentuin Museum Boijmans Van Beuningen in Rotterdam
DIN 20 (1963),^[1] stadscentrum in Enschede
Construction" (1963) Arnhem, Onderlangs voor het Artez^[2]
Constructie (Gevelsculptuur, 1964/65), kantoorgebouw Kon. Marialaan in Den Haag
De Moderne Stad (1965), Bezuidenhoutseweg in Den Haag
Constructie H-Balk DIN 30 (1965) - 3-delig, Sloterpark in Amsterdam Nieuw-West
Constructie staal DIN 20 (1965) - eendelig, eerste geplaatst in het Vondelpark; verhuisde naar de Wiltzanghlaan
Zonder titel (1966), stalen object, oorspronkelijk geplaatst bij school Winterdijk, later verplaatst naar school Groen van Prinstererlaan (zijde Calslaan) in Gouda
Kerktoren van de Pinksterkerk (1965), van Boshuizenstraat in Amsterdam-Buitenveldert
Constructie in DIN 2.0 (1966), Siegerpark in Amsterdam Nieuw-West
Drie zuilen (1968) in Drachten
Bewogen scherm (1968), Gorecht Oost in Hoogezand-Sappemeer
Buizenkolom (1968), Gijsbrecht van Aemstelpark in Amsterdam
Zonder titel (1969) in Deventer
50 jaar Fokker monument (21 juli 1969) in Schiphol-Oost
Wandsculptuur (1970),^[3] Sporthal Duke Ellingtonstraat in Delft
Zuil (1970), politiebureau in Groningen
Ter herinnering aan Anthony Winkler Prins (1970), Frederiksplein in Amsterdam
Opengewerkte kolom (Zuil) (1970), Roetersstraat in Amsterdam
Acht elementen (1970), gebouw Nieuw Clarenburg in Utrecht
Vier kolommen onder een hoek van 45° (1972), kantoorgebouw Rivierstaete aan de Trompenburgstraat in Amsterdam-Zuid
Acht stalen haken van cortenstaal (1976/1977), Drinkwaterbedrijf Kralingen in Rotterdam
Vier vormen in graniet (1978), J.M. den Uylstraat in Amsterdam-Geuzenveld
Kolom in gneis (1981) , tuin Kasteel Helmond
Nr. 45 (1982): Zes cirkelelementen van brons, 1 element van basaltlavablokken, 1 element (zuil) van roestvast staal alsmede de luifel van het entréegebouw van de Koninklijke Nederlandse Jaarbeurs in Utrecht.
Open Zuil (1984) op de boulevard in Vlissingen
Zonder titel, ook wel Kubussen, Spaklerweg, Amsterdam
Zonder titel (1985), Europees Octrooibureau aan de Patentlaan in Den Haag
Zonder titel (1986), Universiteit van Tilburg (twee beelden)
Spiegel van de hemel (1986), Bouwfonds, Hoevelaken; in 2018/2019 verplaatst naar Amsterdam
Zonder titel (1986), Stadhuis/Muziektheater in Amsterdam
Sculptuur (1988), Koninklijk Paleis Huis ten Bosch in Den Haag
Zuil met gaten (1991), station Voorburg
Symbool der gastvrijheid (1990), Stationsplein in Lelystad
Zonder titel (1995),^[4] Collectie KPN (sinds 2009 als bruikleen geplaatst aan de Minervalaan in Amsterdam-Zuid)
Zonder titel (1996), Distelweg in Amsterdam-Noord, bijgenaamd De knoop
Waterkunstwerk (1998), Mercatorplein in Amsterdam-West tot 2008, in 2018 geplaatst bij het atelier van Volten in Amsterdam-Noord.

Duitsland

Säule (1969) en Kugel und Schale (1970) behorende tot de collectie van het Skulpturenmuseum Glaskasten in Marl
Luftbrunnen (1973/1974), Skulpturenmeile Mannheim Congrescentrum Rosengarten - een project van 25 cilindrische sculptuurdelen als camouflage voor het airconditioningsysteem alsmede 22 cilinderparten verspreid en 1 geknikte cilinder op het bordes van het theater in Mannheim
Skulptur für eine Ebene (1977) in het beeldenpark van het Lehmbruck-Museum in Duisburg
Ohne Titel (1978), Europaïsches Patentamt (1978), 15 bollen en bolsegmenten, deels in de bodem verzonken in München
Fontein (1983) als onderdeel van de zogenaamde Brunnenmeile Duisburg in Duisburg

Fotogalerij zuilen

Zuil (1968) Kröller-Müller Museum
Kröller-Müller Museum: detail
Zuil (1971) Groningen
Groningen: detail
3 zuilen (1968) Drachten
'Untitled' (1968) Minervalaan, Amsterdam-Zuid
zuil (1970) Amsterdam
Monument voor Anthony Winkler Prins Frederiksplein, Amsterdam
Detail van het monument voor Anthony Winkler Prins
"Kolommen" (1970) voor het Dr. Sarphatihuis aan de Roetersstraat in Amsterdam.
"Vier kolommen onder een hoek van 45 graden" (1972). Bij de Rivierstaete aan de Trompenburgstraat in Amsterdam-Zuid.
Spiegel van de hemel, tot 2018 in Hoevelaken, daarna Amstelveenseweg, Amsterdam
Zuil Jaarbeurscomplex Utrecht

Fotogalerij andere werken

Zonder titel (1961), Rotterdam.
'Constructie' (1964), Kon. Marialaan, Den Haag.
'Moderne Stad' (1965), Bezuidenhoutseweg, Den Haag.
Kubische constructie (1968), Kröller-Müller Museum.
Bewogen scherm (1968), Gorecht Oost in Hoogezand-Sappemeer.
Constructie I-BEANS DIN 30 (1969), aan de Oostoever in het Sloterpark te Amsterdam Nieuw-West.
Zonder titel (1969), Karel de Grotelaan, Deventer.
8 elementen (1970). Nieuw Clarenburg, Ravellaan, Utrecht.
Sculptuurproject Rosengarten (1973/74), Mannheim.
Acht elementen (1976/77), Rotterdam locatie Kralingen.
Vier vormen in graniet (1978), J.M. den Uylstraat, Amsterdam-Geuzenveld.
Nr: 45 5 elementen (1982) - 3e element, Utrecht.
Hetzelfde kunstwerk (tijdelijk) op het Surinameplein in Amsterdam-West.
'De Lus' (1985), sinds 2008 Radarweg, Amsterdam-West.
Zonder titel (1996), Distelweg, Amsterdam-Noord.
Waterkunstwerk (1998), Asterweg, Amsterdam-Noord.

Literatuur

André Volten. Konstruktion und Struktur. Messingskulpturen 1965-1995 (1995) ISBN 3-89279-527-4
André Volten. Beelden voor de eigen ruimte. Beelden voor de openbare ruimte (2000), Rudi Oxenaar e.a. van NAi Uitgevers, Rotterdam ISBN 90-5662-151-3
Addendum André Volten (2008), Rudi Fuchs van NAi Uitgevers, Rotterdam ISBN 978-90-5662-151-3
André Volten oeuvreprijs 1996 stichting fonds voor beeldende kunsten vormgeving en bouwkunst. Uitvoerige analyse van het ruimtelijk werk van Volten met zeer persoonlijk slotwoord door Wim Beeren als reactie op hun gezamenlijke gesprekken over kunst. Auteur W.A.L. Beeren, vormgeving Mart. Warmerdam, 1996 / ISBN 90-74719-19-8
De jonge André Volten, The Splendour of Youth and Error, Waanders Uitgevers, Zwolle, 2022 / ISBN 978-94-6262-368-2

Zie ook

Lijst van Nederlandse beeldhouwers

Externe links

Bronnen, noten en/of referenties

↑ Afbeelding + beschrijving: "DIN 20", Enschede. Gearchiveerd op 4 maart 2016.
↑ André Volten door E. Hartsuyker, 1966, Meulenhoff
↑ Afbeelding "Wandsculptuur" (1970), Delft
↑ Bestand:André Volten: → Zonder titel (1995), Amsterdam. Gearchiveerd op 10 maart 2016.

Zie de categorie André Volten van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[1] Afbeelding + beschrijving: "DIN 20", Enschede. Gearchiveerd op 4 maart 2016.

[2] André Volten door E. Hartsuyker, 1966, Meulenhoff

[3] Afbeelding "Wandsculptuur" (1970), Delft

[4] Bestand:André Volten: → Zonder titel (1995), Amsterdam. Gearchiveerd op 10 maart 2016.

[1]

[2]

[3]

[4]